کودکان اوتیسمی دوست دارند تنها باشند!!

آیا تا به حال در مورد اختلال اوتیسم چیزی شنیده‌اید؟ یا از نزدیک کودکی را که مبتلا به این اختلال باشد دیده‌اید؟

شاید خواسته باشید که بدانید اوتیسم چیست، چرا به وجود می‌آید و با افرادی که دچار این مشکل هستند چگونه باید رفتار کرد؟ 
علائم اوتیسم در افراد مختلف دارای شدت و ضعف گوناگونی است و در برخی افراد مبتلا، علائم بسیار بارزتر از دیگران است.

به طور کلی علایق، فعالیت‌ها و رفتارهای تکراری در کودکان مبتلا به اوتیسم دیده می‌شوند. برای فرد اوتیستیک مشکل است که با دیگران بنشیند و صحبت کند یا اظهارنظر کند. در واقع کسی که مبتلا به این اختلال است، معمولا در خودش است و اصطلاحا به این اختلال «در خودماندگی» گفته می‌شود. این افراد ممکن است واکنشی غیرمعمولی به آنچه که در اطرافشان رخ می‌دهد، نشان دهند. کسی که مبتلا به اوتیسم است در اتصال کلمات یا معنای آنها هم ممکن است با مشکل روبه‌رو شود. در حال حاضر اوتیسم از هر150 نفر یک نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد و متاسفانه تاکنون علت اصلی این بیماری و علت افزایش آن مشخص نشده است.

به طور کلی می‌توان علائم اوتیسم را از چند جنبه بررسی کرد. مثلا از نظر مهارت‌های اجتماعی اغلب این بیماران از تماس چشمی با دیگران پرهیز می‌کنند و مایلند بیشتر تنها باشند. این افراد در درک احساسات دیگران مشکل دارند و اغلب نمی‌توانند در مورد احساسات خود با دیگران صحبت کننند. زمانی که دیگران با آنها صحبت می‌کنند، توجهی به آن نشان نمی‌دهند و در حالی که برخی از این افراد بسیار علاقه‌مند به مردم هستند، اما نمی‌دانند چگونه با دیگران صحبت کنندو قادر به برقراری ارتباط نیستند.

از نظر تکلم و زبان هم حدود 40 درصد کودکان مبتلا به اوتیسم اصلا حرف نمی‌زنند، برخی دیگر به عارضه آکولالیا مبتلا هستند. در این مشکل فرد حرف‌های دیگران را مدام تکرار می‌کند، مثلا اگر شما به کودک بگویید «چرا بازی نمی‌کنی؟» کودک به جای پاسخ به سوال شما، مدام این جمله را تکرار می‌کند «چرا بازی نمی‌کنی؟» یا این‌که کودک تبلیغات تلویزیون را مدام، بدون کم و کاست تکرار می‌کند. این کودکان تن صدای ثابتی دارند و به نظر می‌رسد در مواقع خوشحالی یا غمگینی، نمی‌توانند تن صدای خود را تغییر دهند. این کودکان ممکن است از نظر فاصله مکانی به افرادی که با آنها صحبت می‌کنند، خیلی نزدیک شوند یا به یکی از موضوعات صحبت خود چسبیده و آن را رها نکنند.
انجام حرکات تکراری، مقاومت در برابر تغییرات محیطی و مقاومت در برابر تغییرات روزانه کارهای معمولی و پاسخ‌دهی به صورت غیرطبیعی نسبت به تجارب حسی در این کودکان دیده می‌شود. آنها یک سری از کارهارا بارها و بارها تکرار می‌کنند و اگر عادت‌های معمول روزانه‌شان تغییر کند، بشدت واکنش نشان می‌دهند. مثلا اگر کودک هر روز ابتدا دست‌هایش را می‌شسته و سپس لباسش را می‌پوشیده، اگر از او بخواهید عکس این کار را انجام دهد، بشدت ناراحت خواهد شد.این کودکان معمولا تصاویر و اشیاء بی‌جان را ترجیح می‌دهند، دوست ندارند در آغوش گرفته شوند یا دیگران را در بغل بگیرند، تماس چشمی ندارند یا تماس چشمی آنها اندک است. از خطرات نمی‌ترسند و بسیار پر تحرک یا کم‌تحرک هستند.

در کنار تمامی این مطالب باید گفت که تعدادی از این کودکان، در برخی از جنبه‌ها، توانایی‌های خاصی دارند، مثلا در زمینه موسیقی، نقاشی، کامپیوتر، حل مساله و... نسبت به همسالان خود بهتر عمل می‌کنند.

باورهای نادرست در مورد اوتیسم
کودکان مبتلا به اوتیسم هرگز ارتباط چشمی برقرار نمی‌کنند، کودکان اوتیستیک نبوغ دارند، کودکان مبتلا به اوتیسم هرگز صحبت نمی‌کنند؛ کودکان اوتیستیک قادر به نشان دادن محبت خود نیستند؛ اوتیسم یک بیماری روانی است؛ کودکان مبتلا به اوتیسم نمی‌توانند به دیگران لبخند بزنند، کودکان اوتیستیک تماس جسمی محبت‌آمیز برقرار نمی‌کنند و... بسیاری از باورهای جامعه نسبت به این کودکان است. این در حالی است که این کودکان تحریکات حسی را به گونه‌ای متفاوت درک می‌کنند و همین موضوع موجب اشکال در ابراز محبت و برقراری ارتباط عاطفی در آنها می‌‌شود، اما به هر حال این کودکان می‌توانند محبت کنند. در صورتی که این کودکان را باور کنید قادر به دادوستد عاطفی با آنها هستید. در حقیقت به دلیل تنوع تظاهرات کلینیکی طیف تشخیص بیمار اوتیستیک مشکل است. گاهی اوقات کودکان مبتلا به اوتیسم باهوش هستند ولی 80 درصد از آنها درجاتی از عقب ماندگی ذهنی را نشان می‌دهند. در آزمایشات پاراکلینیکی کودکان مبتلا به اوتیسم باید عوامل قبل و بعد مورد بررسی قرار گیرد. تمام کودکان مبتلا به اوتیسم باید از نظر شنوایی مورد بررسی قرار گیرند.

 

عوامل موثر در بروز اوتیسم
در مورد علل پیدایش بیماری اوتیسم، تئوری‌های مختلفی وجود دارد و فاکتورهای متعددی را در بروز اوتیسم دخیل می‌دانند، ازجمله عوامل ژنتیکی، تغییرات ساختمان مغز، مواد حساسیت‌زا و آلرژن‌ها، آلودگی هوا و بسیاری از موارد دیگر. حتی قبلا تصور می‌شد فاکتورهایی مثل وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی و سطح تحصیلات والدین نقشی در بروز این اختلال ندارد، اما اینک نتایج تحقیقات در دانشگاه علوم پزشکی آمریکا نشان داد که احتمال ابتلا به اوتیسم در کودکانی که در نزدیکی بزرگراه‌ها متولد می‌شوند، به دلیل آلودگی بیشتر دو برابر است. همچنین تحقیقات نشان داده است تماس مادر با آلودگی هوا در دوران بارداری و تماس کودک در سال‌های اول پس از تولد با آلودگی، باعث تاخیر رشد ذهنی کودک و افزایش احتمال بروز اوتیسم می‌شود.

در نقطه مقابل در بسیاری از متون علمی پرهیز از برخی غذاها و مایعات، عاملی برای بهبود شرایط کودکان بیمار عنوان شده است. دوری از موادی مثل انواع مختلف رنگ‌ها، چسب‌ها، لاک ناخن، اسپری مو و پودر رختشویی، هم توصیه شده است. همچنین استفاده از برخی مواد غذایی و مکمل‌ها مثل ویتامین B6 و روغن جگر ماهی، سبب بهبود علائم این کودکان شده است. پس می‌توان گفت علاوه بر فاکتورهای ژنتیکی، عوامل محیطی و تغذیه‌ای نیز در بروز و بهبود این اختلال ایفای نقش می‌کنند.

آیا امیدی به بهبودی بیماران اوتیسمی هست؟
در صورت مشاهده هر گونه رفتار غیرطبیعی کودک در هر سنی، مراجعه به متخصص اولین قدمی است که والدین باید بردارند. روانپزشکان کودک و نوجوان و سپس روان‌شناسان و روانپزشکان راهنمایان بسیار خوبی خواهند بود. بسیاری از والدین، زمانی که تشخیص اوتیسم برای کودکشان مطرح می‌شود، برخورد مناسبی با این مساله نمی‌کنند و در واقع دچار نوعی انکار می‌شوند و با مراجعه به متخصصان مختلف امیدوارند که تشخیص دیگری را برای آنها مطرح کنند.گروهی دیگر تمام آرزوهایی که برای کودک خود داشتند را نقش بر آب می‌بینند و از هرگونه اقدامی ناامید می‌شوند، اما خوشبختانه امروزه بیش از هر زمان دیگری می‌توان به کودکان اوتیستیک کمک کرد. هرچه اقدامات زودتر انجام شوند، نتایج بهتر خواهند بود.

توانبخشی به صورت کاردرمانی و گفتاردرمانی، رفتاردرمانی و دارودرمانی از اقداماتی هستند که به این کودکان بسیار کمک می‌کند.
همچنین آموزش‌های ویژه، حمایت خانواده ودر بعضی موارد درمان دارویی به بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم در رسیدن به تجربه زندگی هرچه طبیعی‌تر کمک خواهند کرد. در حال حاضر امید زیادی به پیشرفت کودکانی است که درمان مناسب و موثری گرفته‌اند. حتی بسیاری از کودکانی که از نظر ذهنی عقب افتاده‌اند، در انجام کارهای مشخصی مثل پوشیدن لباس و مهارت‌هایی نظیر آشپزی و... قابلیت‌هایی را از خود نشان داده‌اند. گروهی دیگر مهارت‌های تحصیلی مانند خواندن، نوشتن و محاسبات ساده را به دست خواهند آورد. بعضی دبیرستان را تمام می‌کنند و عده‌ای حتی به دانشگاه می‌روند. نکته مهم شروع هرچه سریع‌تر مداخلات درمانی است و اما نکته مهم‌تر این‌که هیچگاه برای شروع درمان دیر نیست