میراث جهانی ایران

فهرست میراث جهانی یونسکو در حال حاضر، بر اساس سایت رسمی کنوانسیون میراث جهانی،‌ 911 مورد را شامل می‌شود. مواردی در این فهرست جای می‌گیرند که از نظر فرهنگی یا طبیعی منحصر به فرد باشند و کمیته میراث جهانی در جلسات خود، آن‌ها را دارای ارزش جهانی بداند. هر مکان یا بنایی که در این فهرست جای می‌گیرد، کشورهای عضو کنوانسیون موظف به محافظت از آن می‌گردند. در این بین،‌ سهم ایران از این فهرست تا به حال ‌12 مورد بوده که برخی از آن‌ها را در گزارش تصویری زیر می‌بینید.

 

بم و فضای فرهنگی آن،‌ کرمان

سال ثبت به عنوان میراث جهانی: 2004/ 1385 (در لیست میراث جهانی در خطر قرار گرفته است). بم در محیطی بیابانی قرار گرفته است و در اصل به زمان هخامنشیان (قرن‌های 4 تا 6 قبل از میلاد مسیح) برمی‌گردد. دوران طلایی آن بین قرن‌های 7 و 11 میلادی بود که در مسیر راه‌های مهم قرار داشت و به تولید پوشاک ابریشم و کتان مشهور بود.

 

پاسارگاد،‌ فارس
سال ثبت به عنوان میراث جهانی: 2004/ 1383. پاسارگاد اولین پایتخت دودمانی هخامنشیان بود که در قرن 6 قبل از میلاد توسط کوروش کبیر در پارس، سرزمین پارسیان بنا نهاده شد. کاخ‌ها، باغ‌ها و آرامگاه کوروش،‌ نشان از تمدن استثنایی پارس‌ها و هنر و معماری هخامنشیان دارند.

 

گنبد سلطانیه،‌ زنجان
سال ثبت به عنوان میراث جهانی: 2005/ 1384. مقبره اولجایتو در شهر سلطانیه در فاصله سال‌های 1302 تا 1312 ساخته شده است. سلطانیه پایتخت سلسله ایلخانیان بود که توسط مغول‌ها پایه‌گذاری شد. این اثر از کلیدهای مهم رشد معماری اسلامی به حساب می‌آید.

 

بیستون، کرمانشاه
سال ثبت به عنوان میراث جهانی: 2006/ 1385. از آثار مهم بیستون،‌ نقش برجسته داریوش بزرگ است که یک کمان را به نشانه حاکمیت در دست دارد و شورشیان را به بند کشیده است. زیر نقش برجسته، در 1200 خط، داستان این واقعه و نیز اسامی شورشیان و حامیان شرح داده شده است.

 

مجموعه آثار رهبانی ارامنه در ایران،‌ شمال غرب ایران
سال ثبت به عنوان میراث جهانی: 2008/ 1387. این مجموعه، سه کلیسای مسیحی ارامنه به نام‌های سنت تادئوس،‌ سنت استپانوس و زور زور را شامل می‌شود. این سه کلیسا که قدیمی‌ترین آن‌ها (سنت تادئوس یا قره کلیسا) به قرن 7 برمی‌گردد،‌ کلیدهای معماری ارمنی و یادبود تزیینات سنتی آن‌ها هستند.

 

 

سازه‌های آبی شوشتر، خوزستان
سال ثبت به عنوان میراث جهانی: 2009/ 1388. سازه‌های آبی یا سیستم‌های هیدرولیکی باستانی شوشتر به دوران داریوش بزرگ در قرن 5 قبل از میلاد برمی‌گردد و از آن به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی قبل از انقلاب صنعتی یاد می‌شود: مجموعه‌ای از کانال‌های آبی و آسیاب‌ها برای استفاده از آب.

 

بقعه و خانگاه شیخ صفی‌الدین،‌ اردبیل
سال ثبت به عنوان میراث جهانی: 2010/ 1389. ساخت بقعه و خانقاه شیخ صفی‌الدین بین اوایل قرن 16 و اواخر قرن 18 بوده است و بر اساس سنت صوفیان و اشکال سنتی معماری ایرانی ساخته شده است. ویژگی آن، ‌استفاده بهینه و حداکثری از فضای ممکن برای فعالیت‌های گوناگون است.

 

مجموعه بازار تاریخی تبریز، آذربایجان شرقی
سال ثبت به عنوان میراث جهانی: 2010/ 1389. بازار تاریخی تبریز یکی از اماکن مهم خرید و فروش روی جاده ابریشم و در نتیجه مرکز مهم تبادل فرهنگی محسوب می‌شده است. بازار تبریز ترکیبی از سازه‌های خشتی، بازارهای سرپوشیده و فضاهای بسته برای فعالیت‌های گوناگون است.

 

میدان نقش‌جهان،‌ اصفهان
سال ثبت به عنوان میراث جهانی:‌ 1979/ 1358. این میدان توسط شاه عباس صفوی در قرن 17 میلادی ساخته شده است و روی تمامی ضلع‌های خود، ساختمان‌های تاریخی را جای داده است:‌ مسجد شیخ لطف‌الهخ، مسجد شاه (که امروزه مسجد امام نامیده می‌شود)، بازار قیصریه و کاخ عالی‌قاپو‌

 

چغازنبیل، خوزستان
سال ثبت به عنوان میراث جهانی: 1979/ 1358. خرابه‌های شهر مقدس پادشاهی ایلام که با سه دیواربزرگ هم‌مرکز احاطه شده، در چغازنبیل در نزدیکی شوش، خوزستان کشف شدند. هزاران آجر استفاده نشده در اطراف،‌ نشان می‌دهد ساخت این شهر که 1250 سال قبل از میلاد مسیح آغاز شده، نیمه‌تمام مانده است.